Cổ tích Gia Định.

Hôm nay Tiết Thanh Minh (24-2 ÂL), tình cờ đi ngang qua một con đường nhỏ ở quận Phú Nhuận - Saigon,  con đường này hiếm khi nào tôi đi qua, chợt thấy một tấm biển nhỏ tôi liền dừng ngay lại. Khá lạ lùng, đây là đường Nguyễn Thị Huỳnh, một con đường nhỏ, chỉ như một con hẻm hơi rộng, và chỉ dài khoảng 250m, nối đường Nguyễn Trọng Tuyển và đường Nguyễn Văn Trỗi. Từ năm 1955 đường có tên là Tự Đức, đến tháng 4 năm 1985 thì đường đổi tên là Nguyễn Thị Huỳnh. Tấm biển nhỏ tôi post dưới đây:

                                    Lăng Trương Tấn Bửu.

                                   Tấm bảng lớn và cổng vào lăng.

Cũng may là tấm biển nhỏ phía trên đặt ngang tầm mắt khi chạy xe máy nên tôi đã nhìn thấy, còn tấm bảng lớn và cổng, cùng tường rào kín mít bao quanh, thì đi ngang qua nếu không ngước cổ lên nhìn, thì cứ tưởng một cái... xưởng sản xuất, chứ không giống như một khu mộ cổ.

Tôi dừng xe máy nhìn qua cánh cổng xem có thể vào được không? Cổng khóa bên trong vắng ngắt, cũng may có người trong xóm hỏi tôi nếu muốn vào thì đi vòng sang con hẻm nhỏ bên hông, phía sau có cổng nhỏ. Theo chỉ dẫn, may tôi đã xin được vào thăm và tìm hiểu khu lăng mộ.

Trương Tấn Bửu (1752-1827), còn gọi là Long Vân Hầu Trương Tấn Bửu, sinh năm Nhâm Thân (1752) tại làng Hưng Lễ, tổng Bảo Phước, châu Đinh Viễn, phủ Gia Định (nay thuộc xã Thạnh Phú Đông, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre), trong một gia đình nông dân. Ông là người có sức khỏe, giỏi võ nghệ, có tài thao lược. Đến năm 36 tuổi (Đinh Tỵ-1788), ông theo vua Nguyễn Ánh chống lại nhà Tây Sơn, lập được nhiều chiến công, và được Nguyễn Ánh tin dùng, ông đã thăng tiến qua nhiều chức vụ. Khi Nguyễn Ánh lên làm vua, năm 1806 ông đã tạm thay Nguyễn Văn Thành làm Tổng Trấn Bắc Thành.

Năm Canh Ngọ (1810), ông lãnh quyền Tổng Trấn Gia Định Thành, đến tháng 7 năm Nhâm Thân 1812 Tả quân Lê Văn Duyệt được bổ làm Tổng Trấn thì ông làm Phó Tổng Trấn. Ông cũng là người cùng với Nguyễn Văn Thoại coi sóc việc đào kênh Vĩnh Tế, và đắp thành Châu Đốc. năm Tân Tỵ (1821), nhân việc Huỳnh Công Lý bị Tổng Trấn Lê Văn Duyệt xử chém, ông trở về làm Phó Tổng Trấn Thành Gia Định. Năm 1825 tuổi cao ông cáo quan về hưu ở Gia Định, và mất vào ngày mùng 10 tháng 6 năm Đinh Hợi, nhằm ngày 2 tháng 8 năm 1827.

Vua Minh Mạng đã ban cho ông 2000 quan tiền và 5 cây gấm, cùng đất đai để làm nơi xây mộ, và còn tồn tại đến ngày nay. Đám tang của ông được đích thân Tổng Trấn Lê Văn Duyệt đứng ra chu toàn.

Có năm vị được người đời mệnh danh là Ngũ Hổ tướng đã làm Tổng trấn và Phó Tổng Trấn Gia Định Thành, là: Nguyễn Văn Nhơn, Nguyễn Văn Trương, Lê Văn Duyệt, Nguyễn Huỳnh Đức, Trương Tấn Bửu. Bên văn có ba vị được vinh danh là Gia Định Tam Gia gồm: Lê Quang Định. Ngô Nhân Tịnh, Trịnh Hoài Đức.

                                                    Khu lăng mộ.

                                             Cổng vào khu lăng mộ.

                                    Cổng vào khu lăng mộ và miếu thờ bên cạnh.

Bên trong khu lăng mộ là một khuôn viên rộng (trên 200 thước vuông), gồm khu lăng mộ có cổng và tường rào thấp bao quanh. cạnh đó là ngôi miếu thờ Long Vân Hầu Trương Tấn Bửu. Chung quanh được bao quanh bởi nhiều cây cối, chậu kiểng. Ngôi miếu được xây sau khu lăng mộ, có người ở coi sóc cho nên trông khá tươm tất, còn khu lăng mộ trông khá đổ nát, cổng vào, tường gạch đã trơ gạch, tuy nhiên điều này lại làm cho khu lăng mộ có một dáng vẻ cổ kính, trầm mặc...

                                             Mộ và tấm bia.

                             Bàn được bày ra trước bia mộ sửa soạn cúng Thanh minh.

                                                                 Bia mộ.

                                 Miếu thờ Long Vân Hầu Trương Tấn Bửu.

Ngày xưa năm 1937 ở Phú Nhuận có lập ra Hội Phú Thành, để trông coi lăng và cúng giỗ Trương Tấn Bửu. Từ năm 1975 đến nay Hội không còn nữa. Toàn bộ khu lăng được giao cho gia đình một người quê ở Chợ Gạo, Tiền Giang coi sóc đến nay. Buổi sáng nay tôi ghé, được một bà khoảng ngoài 50 tuổi, trông khá chất phác và nói giọng rặt Nam bộ hướng dẫn thăm lăng. vào trong chính điện bà có giới thiệu những hiện vật thờ cúng, như lọng, cặp hạc, án thờ, Bạch mã, võng thờ..., cùng những câu đối, hoành phi...

                                    Bạch mã và cặp hạc đứng trên cặp rùa.

                                                       Ngai thờ.

                                                      Chữ Thần.

                                               Bức hoành phi ở chánh điện.

                         Bức hoành phi đọc từ phải qua với dòng chữ "Danh lưu yên các".

Ở chánh điện phía trên cao có bức hoành phi với hàng chữ lớn "Danh lưu yên các", và hàng chữ nhỏ "Mậu Tuất niên thu tạo cung tiến". "Tên tuổi còn mãi nơi gác mây", "Mùa thu năm Mậu Tuất (1838) làm và cúng tiến". Tức là bức hoành phi đã được làm và tiến cúng sau khi Long Vân Hầu Trương Tấn Bửu mất khoảng hơn 10 năm.

Tuy nhiên ở bức hoành phi này ngay từ chữ "Danh" tôi đã thấy ngờ ngợ (may quá chữ danh viết đơn giản ít nét, cho nên tôi còn nhớ). Về nhà thử tra lại từ đển Hán - Việt, tôi thấy có điều hơi lạ. Qua 3 quyển từ điển Hán - Việt tôi có trong tay, của Đào Duy Anh, Thiều Chửu, Nguyễn Tôn Nhan. Bốn chữ thì chữ "Danh" "Yên" "Các", ba quyển viết giống nhau. Chỉ có chữ thứ nhì (từ phải qua) là chữ "Lưu", thì 3 quyển từ điển viết có hơi khác nhau, (chữ điền ở dưới viết giống còn phần trên viết khác). Chữ "Lưu" nơi bức hoành phi bên trên viết giống như trong tự điển của Thiều Chửu. Tôi sẽ post các chữ lần lượt dưới đây:

                        Chữ "Danh" có trong cả ba quyển từ điển Hán - Việt.

Như vậy là chữ "Danh" trong bức hoành phi bên trên dư nét nơi bên trên chữ "khẩu".

                             Chữ "Lưu" nơi từ điển của Nguyễn Tôn Nhan.

          Chữ "Lưu" nơi từ điển của Thiều Chửu, giống chữ "Lưu" nơi bức hoành phi.

                       Chữ "Yên" có trong cả ba quyển từ điển.

                             Chữ "Các" trong cả 3 quyển từ điển.

                 Chữ "Các" trong 3 quyển từ điển đều viết chữ "môn" (bộ Môn) tách rời ra, trong khi nơi bức hoành phi viết dính liền nhau, thành ra chữ "các" (chữ nhỏ) ở trong chữ "môn" bị thiếu nét.

Cái này bác Bulukhin rành đây, xin bác cho biết ý kiến nhé.