Hành hương.

Mùng 6 tết bà xã tôi đăng ký một tour du lịch đi thăm "Thập tự" (mười cảnh chùa), đi dọc dọc từ TP. HCM đến Tiền Giang (Mỹ Tho, Bến Tre), chuyến đi về trong ngày. Trong 10 chùa tôi ấn tượng hai ngôi chùa, một là về cái "dở" là chùa "Phật cô đơn" ở Bình Chánh - Saigon, hai là về cái "coi được" là ngôi chùa cổ Vĩnh Tràng ở TP. Mỹ Tho, một ngôi chùa khá độc đáo về kiến trúc, với những pho tượng lớn, nhỏ, cũ, mới.

Ai ở Saigon chắc biết cái tên chùa Phật cô đơn ở Bình Chánh, mấy chục năm trước chỉ có một pho tượng Phật trơ vơ giữa đồng trống cây cỏ, mương rạch, thời trước năm 1975 còn là khu vực mất an ninh do chiến tranh, bởi chỉ có một tượng Phật nên mới có tên gọi Phật cô đơn. Nghe tiếng đã lâu là linh thiêng nhưng bây giờ tôi mới có dịp ghé, thì... hỡi ôi. Chùa toạ lạc trên khoảng đất rộng, nhưng rất... nhếch mhác, cổng trước, cổng sau hàng quán nấu nướng ì xèo, trong khuôn viên chùa thì ngập... rác (xem ra là rác lâu năm chứ không phải rác trong mấy ngày tết). Tượng Phật bây giờ không còn cô đơn nữa mà quá trời tượng, ngang dọc, tượng này quay lưng lại tượng kia, và tượng nào cũng sơn phết màu sắc tươi rói. Tượng Phật cô đơn được vẽ lông mày, gắn cả... lông nheo giả, và chỗ nào cũng có hòm công đức, chỉ cần một tượng ông Địa nơi gốc cây là cũng có cái hòm công đức gắn ổ khoá...

Tượng Di Lặc và tượng Phật Thích Ca tại khu chùa "Phật cô đơn".

Những ngôi chùa khác thì tầm tầm, không có gì đặc sắc, chỉ có ngôi chùa cổ Vĩnh Tràng ở xã Mỹ Phong, TP. Mỹ Tho là thấy hay. Ngôi chùa nguyên là một cái am nhỏ trên một khu đất rộng nhiều cây cối do ông bà tri huyện Bùi Công Đạt cất từ đầu thế kỷ thứ XIX để tu hành. Năm 1849 Hoà thượng Thích Huệ Đăng ở chùa Giác Lâm (một ngôi chùa cổ ở Saigon còn có tên gọi là chùa Cẩm Đệm được xây dựng từ năm 1744) ở Gia Định về trụ trì cho xây dựng lại và đặt tên chùa là Vĩnh Trường, với ngụ ý cho chùa được "Vĩnh cửu đối sơn hà, trường tồn tề thiên địa", tuy nhiên người dân trong vùng quen gọi là Vĩnh Tràng. Đến năm 1907 ngôi chùa được Hoà thượng Chánh Hậu trùng tu như hiện nay, pha lẫn nét kiến trúc Âu - Á (Pháp, La Mã, Thái, Cam Bốt, Chàm, bày biện bên trong chùa theo kiểu Việt).

 Một phần mặt tiền chùa Vĩnh Tràng, gồm 1 tam quan, phía sau là khu chánh điện, bên trái là tượng Di Lặc, ẩn hiện phía sau hàng dừa là tượng Phật Thích Ca nhập niết bàn.

Kiến trúc Á - Âu của chánh điện.

Trong chùa còn giữ được nhiều tượng cổ (chất liệu bằng đồng, gỗ, gốm, xi măng), bao lam, câu đối, hoành phi... Chùa có 2 tam quan ở mặt tiền cẩn mảnh sành kiểu Nam bộ xưa, ngoài sân trong khuôn viên chùa gần đây có dựng thêm 2 ngôi tượng lớn, thượng Bồ tát Di Lặc bên tay phải, và tượng Phật Thích Ca nhập niết bàn phìa sau chùa. Tôi có đọc trên một trang báo mạng thấy có nói để có chỗ xây dựng 2 pho tượng này nhà chùa đã phải đồn đi một số cây sao cổ thụ trong sân, điều này thật uổng, theo tôi để những cây sao cổ thụ có lẽ hợp hơn với kiến trúc cổ của chùa. Còn ngôi tượng Phật đứng lớn được xây dựng phía trước chùa, ngoài khuôn viên.

 Một tam quan của chùa, phía sau là chánh điện.

Tượng Phật ngoài khuôn viên (phía trước chùa).

Tượng Phật nhập niết bàn và tượng Di Lặc.

Chùa Vĩnh Tràng đã được công nhận là Di tích lịch sử - văn hoá cấp quốc gia, được nhiều du khách trong và ngoài nước đến thăm viếng. Chuyến hành hương đầu năm thăm 10 cảnh chùa như thế cũng hay, có điều hướng dẫn viên du lịch của mình cho đến giờ vẫn có vẻ như không được chuyên nghiệp? Nhiệm vụ của họ chừng như chỉ là lo chuyện hướng dẫn đi lại, ăn uống, xe cộ. Du lịch kiều này nghe giới thiệu là " du lịch hành hương, tâm linh", nhưng gần như trước khi đến thăm một ngôi chùa họ chẳng có một thông tin nào về ngôi chùa cả, kể cả những ngôi chùa có nhiều điều để nói như chùa Vĩnh Tràng.

Tượng thờ nơi chánh điện.

 

Một nhà sư đang thỉnh chuông nơi chánh điện.

Bao lam, câu đối nội thất chùa.

Mái, cột gỗ của chùa.

Những tượng cổ trong chánh điện.

Những ngôi chùa ở miền Tây Nam bộ mang rõ nét 2 trường phái tu hành của Phật giáo, là Bắc Tông và Nam Tông (Đại Thừa và Tiểu Thừa), qua những kiến trúc và bài trí tượng (chùa theo Tiểu Thừa chỉ thờ tượng Thích Ca). Trong chuyến hành hương gồm trên hai mươi người thì chỉ có khoảng bốn, năm người kể cả tôi là nam, còn toàn là quý bà, cũng chẳng ai thắc mắc điều gì. Tôi ngồi trên xe cạnh một anh chừng ngoài bốn mươi tuổi, tự giới thiệu đang là Thiếu tá quân đội cũng đi cùng người nhà, khi ghé thăm vài ngôi chùa anh có hỏi và tôi có nói sơ qua về Đại Thừa, Tiểu Thừa, ý nghĩa một vài ngôi tượng, lúc ấy anh mới biết.