Người máy.

Ảnh trên báo Thanh Niên Online.

Tôi muốn nói đến người máy, người máy thứ thiệt mà tiếng Tây tiếng Mỹ gọi là rô bốt (robot), chứ không phải là những học sinh chỉ biết làm "văn mẫu", hay loại "người máy" ề à đọc những bài diễn văn đã được "lập trình" với những từ ngữ "máy" khuôn sáo na ná như nhau, và đặc biệt khuôn mặt nhìn không có một chút cảm xúc (y như người máy). Nhìn tấm hình bên trên đố ai nói không phải là người thiệt, một người đẹp có khuôn mặt hoàn hảo, từ mắt, mũi, miệng... đến mái tóc nâu màu hạt dẻ. Một khuôn mặt đẹp nhưng cho ta cảm giác thông minh, chứ không phải những khuôn mặt đẹp mà "rỗng" như ta thường thấy hiện nay. Thế mà đích thị lại là một người máy.

Nhìn những hình ảnh trên Thanh Niên Online (30-4-2015) về những người máy (robot) có bề ngoài giống y hệt người thiệt mà giật mình. Cô người máy bên trên có tên là "Yangyang", đã gây "sốc" cho người xem tại cuộc triển lãm ngày 29-4-2015 vừa qua tại Bắc Kinh. Cô người máy này biết biểu hiện cảm xúc của người thật qua nét mặt.

 Khuôn mặt người máy Repliee Q2 (bên trái) trong  triển lãm tại Nhật Bản. 

Ảnh Thanh Niên Online.

Hình tiếp theo là khuôn mặt của cô người máy Repliee Q2, đối diện với khuôn mặt người thật là một nữ sinh viên tại một cuộc triển lãm ở Tokyo - Nhật Bản vào ngày 31-10-2006. Nếu thoáng nhìn có lẽ ta sẽ có cảm tưởng đây là hai người thật đang giáp mặt nhau, khuôn mặt có dòng nước mắt lăn dài là khuôn mặt của cô người máy. Một khuôn mặt máy nhưng biết khóc và biểu lộ cảm xúc.

 Cô người máy biết chơi nhạc cụ tại Thượng Hải. Ảnh Thanh Niên Online.

Tấm hình thứ ba là hình ảnh của một cô người máy biết chơi nhạc cụ trong một cuộc triển lãm ở Thượng Hải - Trung Quốc vào ngày 2-11-2006. Trong hình phía sau là những quý ông đang mê mẩn chiêm ngưỡng cô người người máy xinh đẹp và tài ba này.

Nhà khoa học Đan Mạch Henrik Scharfe bên cạnh người máy Geminoid-DK mô tả chính ông. Ảnh Thanh Niên Online.

Hình cuối là nhà khoa học Đan Mạch Henrik Scharfe (bên phải) bên cạnh người máy Geminoid-DK mô tả chính ông trong bài thuyết trình về cuộc thi Robot quốc gia tại San Jose (Costa Rica) ngày 16-8-2013. Nhìn hình nếu nói đây là hai anh em ruột chắc không ai phản đối.

Bạn nào ở Saigon từ trước năm 1975 chắc không quên bộ phim Du hành giữa các vì sao (Star Trek) của Mỹ, chiếu trên kênh truyền hình của quân đội Mỹ ở Saigon (bộ phim ra đời từ năm 1966). Trong phim ngoài nhân vật quen thuộc "Lỗ tai lừa" Leonard Nimoy (1931-2015), ta còn thấy có một người máy trông như món đồ chơi của trẻ con. Nửa thế kỷ trước người máy trông như thế, vậy mà nay đã khác, hình dáng của người máy bây giờ trông y hệt người thật như ta đã thấy, và cũng được cài những chương trình thông minh để có những cử chỉ, cảm xúc như người thật.

Nhân vật Lỗ tai lừa trong bộ phim Star Trek. Ảnh Internet.

Sự tiến bộ của khoa học đã cho ra đời những cỗ máy thông minh, chẳng hạn như những máy bay không người lái (UAV) của quân đội Mỹ bây giờ sau khi được phóng lên, con người không còn điều khiển nữa, chúng có thể tự đi tìm và quyết định tấn công, tiêu diệt mục tiêu rồi trở về nơi xuất phát. Bây giờ chúng ta có những chiếc xe hơi rất tiện nghi, đẹp đẽ, sang trọng, nhưng một trăm năm trước khi xe hơi mới ra đời trông chúng rất khôi hài. Những người máy cũng thế, bây giờ trông giống y như người thật, trong những bộ phim khoa học giả tưởng có những nhân vật chỉ đến khi chết (bị phá hủy) ta mới thấy bên trông cơ thể toàn là những bánh xe và máy móc. Cứ thử tưởng tượng nếu ta gặp và trò chuyện với một cô gái như thế ở ngoài đường, cô ta rất xinh đẹp, rất thông minh, rất tình cảm, nhưng khi chia tay cô ta nói "Em là rô bốt", không biết cảm giác của ta sẽ ra sao? Và một vài chục năm nữa khi khoa học tiến bộ hơn, những người máy này sẽ còn siêu hơn nữa, hoàn chỉnh hơn nữa, lúc ấy dám có những người mê người máy hơn là người thật. 

Hồi nhỏ tôi có nghe một câu chuyện giả tưởng, con người chế tạo ra những người máy để phục vụ cho họ, rồi đến một lúc những người máy này không tuân phục con người nữa, chúng tự đứng lên làm một cuộc cách mạng lật đổ con người, và bắt con người trở lại làm nô lệ cho chúng. Một câu chuyện khác bắt nguồn từ Kinh thánh (tôi muốn nói điều này hoàn toàn trên khái niệm văn học chứ không phải trên tín niệm tôn giáo), Thượng đế tạo ra con người bằng cách lấy đất sét nặn thành hình người rồi hà hơi vào chúng, con người được ra đời như thế (trong một chừng mực nào đó có lẽ cũng giống như những người máy mà người ta chế ra bây giờ), rồi Thượng đế cho chúng trí thông minh, hiểu biết mọi chuyện. Nhưng than ôi, cái "người máy con người" thông minh ấy đã phản lại Thượng đế, để rồi bị đuổi ra khỏi vườn Địa đàng... 

Những câu chuyện mang tính chất biểu tượng ấy đang trở thành hiện thực chăng?