Vài món ăn quen thuộc.

Món bò bía. Ảnh Internet.

Hằng ngày ta vẫn "hẩu xực" vài món ăn quen thuộc, gọi tên nhưng có lẽ ít ai rõ ngữ nghĩa của những tên món ăn ấy, đó là những món ăn có gốc gác của người Hoa, như những món ăn dưới đây:

- Bò bía: là một món ăn chơi được cuốn bằng bánh tráng mỏng, bên trong có nhân củ sắn xắt sợi xào chín, đậu phọng, tôm khô, lạp xưởng, trứng tráng mỏng xắt nhỏ, xà lách, rau thơm... khi ăn chấm với một thứ nước chấm gồm tương đen, tương đỏ, đậu phọng giã nhỏ... Món ăn có chữ "bò" nhưng hoàn toàn không có chút thịt bò nào. Thứ này ăn chơi, có khi bán ở mấy xe đẩy lề đường, thường hay ăn vào tầm năm, sáu giờ chiều, phụ nữ rất hảo món ăn này.

Bò bía là món ăn của người Triều Châu gọi theo âm Phúc Kiến poh-pía, âm Hán-Việt là bạc bính 薄餅,  bạc 薄 có nghĩa là mỏng, bính 餅 là bánh, Bò bía chính là để gọi món ăn cuốn bằng bánh tráng mỏng.

- Hủ tíu, hủ tiếu: là món ăn chơi hoặc ăn thay bữa cũng tốt, hủ tíu, hay hủ tiếu là đọc theo âm Quảng Đông, âm Hán-Việt là quả điều 粿 條  , quả 粿 có nghĩa là thức ăn làm bằng bột gạo, điều 條 có nghĩa là vật nhỏ mà dài thành sợi, chính là để chỉ sợi hủ tíu được làm bằng bột gạo.

- Hoành thánh, vằn thắn: là tên gọi theo âm Quảng Đông, cũng là món ăn gốc Quảng Đông, âm Hán-Việt gọi là vân thôn 雲吞 . vân 雲 là mây, thôn 吞 là nuốt. Có lẽ món hoành thánh được làm bằng bột mì bọc nhân thịt bằm, cho vào trong tô với nước lèo trông như một cụm mây? Khi ăn ta nhai nuốt cụm mây bột mì nhân thịt đó.

Món hoành thánh trước khi cho vào tô mì. Ảnh Internet.

- Xá xíu: gọi theo âm Quảng Đông, món ăn cũng của người Quảng Đông, âm Hán-Việt là xoa thiêu 叉燒 , xoa 叉 có nghĩa là đâm, xiên, thiêu 燒  là nướng. Đây là món thịt được xiên quay hoặc nướng trên lửa, khi ăn xắt miếng mỏng cho vào tô mì, cùng với món hoành thánh.

- Há cảo: đọc theo âm Quảng Đông, âm Hán-Việt là hà giáo 蝦餃 , hà 蝦 là con tôm. giáo 餃 là bánh nhân bao bột, há cảo là loại bánh có vỏ được cán từ bột mì, bột năng bao nhân tôm, hấp chín hoặc chiên giòn, nếu hấp chín thì ăn riêng, còn chiên giòn được ăn cùng với mì nước, xá xíu, hoành thánh.

Món há cảo hấp chín. Ảnh Internet.

- Sủi cảo: đọc theo âm Quảng Đông, âm Hán-Việt là thủy giáo 水餃 , thủy 水 là nước, giáo 餃 là bánh nhân bao bột. Cũng như món há cảo, sủi cảo là bánh nhân thịt heo xay bao bột năng hoặc bột mì chiên giòn, nếu chiên giòn khi ăn cũng thường được cho vào tô mì sợi với thịt xá xíu xắt miếng.

Món sủi cào chiên giòn. Ảnh Internet.

- Giò cháo quẩy (dầu cháo quẩy): âm theo tiếng Quảng Đông, âm Hán-Việt là du tạc quỷ 油炸鬼 , du 油 là dầu, mỡ, tạc 炸 là nổ, phá nổ, quỷ 鬼 là ma quỷ. Có nghĩa là quỷ bị chiên, rán bằng dầu. Đây là một món bánh lạt làm bằng bột chiên trong dầu, dạng dài được làm thành một cặp, ít khi ăn riêng mà thường cắt nhỏ khi ăn cho vào súp bong bóng cá, hoặc tô mì. Bây giờ cũng thấy người ta cho vào tô phở. Người Trung Quốc có một truyền thuyết về món bánh này, bắt nguồn từ chuyện Nhạc Phi bị vợ chồng Tần Cối, Vương Thị hãm hại. Để nguyền rủa vợ chồng Tần Cối, họ làm ra món bánh bằng bột nặn thành cặp dài tượng trưng cho vợ chồng Tần Cối và rán trong chảo mỡ đang sôi.

Bánh giò cháo quẩy sau khi chiên. Ảnh Internet.

- Lạp Xưởng: âm Quảng Đông, âm Hán-Việt là lạp trường 臘腸 , lạp 臘 là thịt hun khô, trường 腸 là ruột. Lạp xường là món ăn làm từ ruột heo nhồi thịt, mỡ heo, rượu, gia vị, để chín bằng cách phơi lên men tự nhiên. Đây là món ăn khô, để lâu được.

Lạp xưởng. Ảnh Internet.

- Lẩu: âm Hoa Nam là Lô 爐 có nghĩa là cái bếp lò. lò ở đây là cái nồi và lò liền một khối, ở giữa có chỗ để đốt than giữ cho nồi nóng lâu. Món lẩu như theo cách gọi của người Việt thực chất là một món canh ăn nóng, với bún, miến, hoặc, mì sợi. trong những đám tiệc món lẩu được dọn ra sau cùng. Trước đây lẩu còn gọi là cù lao, tên cù lao bắt nguồn từ tiếng Mã Lai pu-lô, có nghĩa là đảo. Nhưng tại sao ngày trước lại gọi món lẩu là cù lao mà tiếng Mã Lai là pu-lô có nghĩa là đảo? Cái lẩu (lô) ngày trước như đã nói, gồm một khối làm bằng nhôm, ở giữa có chỗ nhô lên bên trong đốt than, chung quanh là nước canh tùy theo món. Chỗ nhô lên để đốt than trông như một hòn đảo.

Cái lẩu ngày xưa hay dùng, còn gọi là cù lao, ở giữa nhô lên là chỗ đốt than.
Ảnh Internet.