Trò chơi trẻ con.

Ở entry trước khi đưa lên con chim ruồi hút mật tôi đã làm bằng giấy tình cờ ông bạn Bulukhin có nhắc đến từ "tò he", hihi, từ ý này tôi muốn viết tiếp một entry tản mạn chơi.

Bây giờ người ta hay gọi là tò he, đó là một loại đồ chơi dân gian thỉnh thoảng chúng ta hay thấy những nghệ nhân ngồi nặn trước trường mẫu giáo, tiểu học, hay một góc công viên ngày chủ nhật, để bán cho trẻ con. Những đồ chơi này bằng bột gạo pha với bột nếp và màu, được nặn thành những con vật nho nhỏ như heo, gà..., hoặc Tề thiên Đại thánh, Siêu nhân, Thánh Gióng cỡi ngựa cầm roi sắt, Na Tra, chú Tễu... Những đồ chơi này được gắn trên một cái que để cầm. Có lẽ cái tên tò he là không chính xác, bởi như nhiều người giải thích, tò he là tiếng kêu của cái còi (kèn), khi thổi vào phát ra tiếng kêu "tò te, tò he". Mà mấy món đồ chơi này bằng bột, chẳng có còi, kèn gì cả

                                       Tò he làm bằng bột màu. Ảnh internet.

                               


Có một món đồ chơi dân gian bây giờ xứng đáng được gọi là tò he là những con vật nho nhỏ bằng đất sét nung mà tôi đã thấy ở Hội An, và trong lần ghé thăm mấy năm trước tôi đã mua về cả... một rổ. Những con vật này gồm 12 con giáp, và nhiều hơn thế, phía sau đuôi có một cái lỗ nhỏ khi ta thổi vào thì phát ra tiếng kêu, trên thân có một lỗ nhỏ khác thoát hơi, nếu ta lấy ngón tay bịt, và buông kiểu như thổi sáo trúc ở lỗ thoát hơi đó sẽ phát ra tiếng kêu tò te, tò he.

                                   Tò he bằng đất nung ở Hội An. Ảnh internet.


Trở lại món đồ chơi bằng bột được gọi là tò he bây giờ, trang mạng Wikipedia giải thích tò he là một trò chơi dân gian nặn bằng bột, pha màu bằng các loại cây cỏ, có thể ăn được mà người ta gọi là "con bánh", xuất phát từ miền Bắc, sau này người ta pha màu công nghiệp chỉ để chưng coi chơi. Thoạt đầu bột được nặn thành hình heo, gà, trâu, bò... hoặc hoa quả dùng để cúng, sau người ta gắn thêm chiếc còi nhỏ vào những con vật để trẻ con thổi tò te tò te chơi nên mới gọi là tò he, từ tiếng còi tò te mà ra. Tôi còn nhớ thuở nhỏ người ta có bán những loại đồ chơi như thế, những con vật bằng bột không có còi hồi đó gọi là "con giống" chứ không phải tò he, vì chúng không kêu, kể cả có một loại bánh trong có nhân đậu xanh, hoặc nhân dừa cũng nặn thành con gà, con nhím... loại này bằng bột nướng bọn trẻ con rất khoái. Cũng có một món đồ chơi khác của trẻ con làm bằng mật đường, nặn thành con gà trống nho nhỏ gắn trên một cái que, sau đuôi gắn thêm chiếc còi bằng hai mẩu tre nhỏ lồng vào nhau, bên trong có gài miếng lá mía mỏng thổi vào phát ra tiếng kêu. Chắc có bạn còn nhớ cũng với cái còi như thế được gắn vào quả bóng, khi thổi hơi vào bóng và xì ra hơi sẽ qua cái còi phát ra tiếng kêu te te dài.

Còn tôi thì với những món đồ chơi làm bằng những sợi giấy màu cuốn bây giờ cũng khá thú vị, tôi có thể làm ra những con vật như chim chóc, sóc, thỏ, rùa, rắn, cá, dế, cào cào, bọ ngựa, kiến... Mấy món này ngày tết bày ra trước cửa đền ngồi làm cho con nít xem chắc cũng hay...

     Những con chim, dế, cào cào, chuồn chuồn, bọ ngựa, cua, rùa.... làm bằng giấy.